Tôm tít - Mantis shrimp – Kẻ săn mồi đại dương mà bạn cần phải gặp

Tôm tít có tốc độ tấn công nhanh như một viên đạn theo đúng nghĩa đen.

Tôm tít (Mantis shrimp, hay còn gọi là tôm bọ ngựa) không phải là loại tôm bình thường. Giữa đôi mắt sắc bén, màu sắc hoang dã và móng vuốt sát thủ, tôm tít là một trong những loài săn mồi ấn tượng nhất đại dương. Loài giáp xác đầy màu sắc này tuy nhỏ, nhưng chúng tạo ra một cú đấm mạnh mẽ không giống bất cứ thứ gì khác ở đại dương.

Điều đầu tiên: tôm tít không giống như "tôm" mà chúng ta vẫn quen nhìn thấy. Những con tôm mà bạn nhúng trong nước sốt và ăn chúng hàng ngày chỉ liên quan một chút đến tôm tít, đó là tất cả chúng đều thuộc lớp Malacostraca, là lớp động vật giáp xác lớn nhất. Lớp này cũng bao gồm các động vật đại dương nổi tiếng như tôm hùm, cua, nhuyễn thể và tôm càng. Nhưng trong khi những loài tôm đều được phân vào nhóm giáp xác 10 chân Decapoda, thì tôm bọ ngựa lại xếp vào nhóm Stomatopoda (tôm chân miệng). Đó là lý do tại sao đôi khi bạn sẽ nghe thấy chúng còn được gọi là stomatopod.

Có một vài đặc điểm nổi bật khiến tôm bọ ngựa trở thành kẻ săn mồi chuyên nghiệp. Trước tiên là một số loại tế bào mắt phức tạp nhất được biết đến trong vương quốc động vật. Động vật có một thứ trong mắt gọi là cơ quan thụ cảm ánh sáng, đó là những tế bào phản ứng với ánh sáng. Là con người, chúng ta có hai loại tế bào cảm quang gọi là tế bào hình que và tế bào hình nón. Tôm tít có tới 16 loại tế bào cảm thụ ánh sáng, cho phép chúng nhìn thấy nhiều hơn chúng ta có thể. Chúng thậm chí có thể nhìn thấy ánh sáng phân cực, mà hầu hết các loài động vật khác không thể nhìn thấy. Một số loài tôm tít có thể cảm nhận được ánh sáng phân cực tròn - một khả năng không có ở bất kỳ loài động vật nào khác. Tầm nhìn đặc biệt mang lại cho tôm tít một lợi thế sống sót trong một môi trường từ sáng đến âm u và cho phép chúng nhìn cũng như đo khoảng cách đến các vật thể lung linh hoặc trong mờ.

Hình mắt của tôm tít

Tôm tít còn có màu sắc hoang dã. Trong số 450 loài tôm tít, nổi tiếng nhất là tôm tít công (peacock mantis shrimp), loài sống đúng như tên gọi của nó với lớp vỏ sặc sỡ màu đỏ, cam, xanh lá cây và xanh lam. Tôm tít công được tìm thấy ở các vùng nhiệt đới Tây Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, và màu sắc của nó khiến nó trở thành loại tôm được ngành công nghiệp cá cảnh yêu thích. Nhưng mặc dù những sinh vật đầy màu sắc này có thể trông khá đẹp mắt, chúng không phải là những con vật nuôi dễ dàng — những kẻ săn mồi phàm ăn này được biết đến như là loài ăn thịt tất cả các loài động vật khác trong bể của chúng.

Hình tôm tít công (peacock mantis shrimp)

Nhưng đặc điểm ấn tượng nhất của tôm bọ ngựa là cú đấm của nó. Tôm bọ ngựa có hai phần phụ ở phía trước cơ thể dùng để tấn công con mồi. Những loại vũ khí này chia làm hai loại: loại có tác dụng như cái búa dùng để đập con mồi tới tấp và liên hồi, và loại còn lại như các mác dùng để đâm chém con mồi, đó là tin rất xấu cho con mồi của chúng. Tôm tít có thể dùng các chân của chúng để tấn công với tốc độ của một viên đạn theo đúng nghĩa đen. Tốc độ có thể đạt lên đến 51 dặm một giờ. Điều này có nghĩa là những con mồi lớn hơn cũng không có cơ hội chống lại tôm tít.

Chúng di chuyển “móng vuốt” và tấn công nhanh đến mức chuyển động tạo ra sóng xung kích dạng bong bóng và phát ra ánh sáng. Khi bong bóng xẹp xuống, sóng xung kích tạo ra sẽ tác động vào con mồi với một lực tức thời là 1.500 Newton. Vì vậy, ngay cả khi tôm bắn trượt mục tiêu, sóng xung kích có thể gây choáng hoặc giết chết nó. Bong bóng xẹp xuống cũng tạo ra ánh sáng yếu, được gọi là hiện tượng phát quang. Con mồi điển hình bao gồm cá, ốc, cua, sò và các loài nhuyễn thể khác. Tôm bọ ngựa cũng sẽ ăn các thành viên trong loài của chúng. Tại Úc, chúng có tên là "kẻ giết tôm" (prawn killers) và ngư dân Âu Mỹ đặt cho chúng cái tên "kẻ xé ngón cái" (thumb splitters) do chúng có thể kẹp rách da ngón tay nếu không thận trọng khi gỡ chúng khỏi lưới, có trường hợp hiếm hoi, tôm tít có thể làm vỡ kính bể nuôi cá cảnh với một cú đánh bằng đôi càng của chúng.

Xem thêm về tôm tít và cú đánh của chúng trong các video bên dưới hoặc trong phần VIDEO CLIP trên trang web này